صفحه محصول - پروتکل درمانی مدیریت و کنترل خشم با رویکرد شناختی رفتاری CBT

پروتکل درمانی مدیریت و کنترل خشم با رویکرد شناختی رفتاری CBT (docx) 21 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 21 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

242379521209000 دانشگاه علامه طباطبایی پردیس آموزش های نیمه حضوری پايان‌نامه كارشناسي ارشد مشاوره مدرسه عنوان : اثربخشی آموزش گروهی مدیریت خشم مبتنی بر بازسازی شناختی در افزایش صمیمیت اجتماعی و کاهش تفکر قطعی نگر دانش آموزان شهر شیراز استاد راهنما: دکتر حسین سلیمی بجستانی استاد مشاور: دکتر سید محمد کلانتر کوشه دانشجو: سجاد فرهادی 2670810106235500شهریور 1393 پکیج آموزشی مدیریت خشم بر اساس رویکرد شناختی- رفتاری و در 12 جلسه 90 دقیقه ای جلسه های آموزشی بسته آموزشی به کار رفته در این پژوهش شامل 12 جلسه آموزشی است که آزمایشگر به صورت گروهی اجرا کرد. آموزش گروهی مدیریت خشم به روش شناختی-رفتاری و در جلسات 90 دقیقه ای هفتگی انجام شد. پکیج آموزشی حاضر توسط پاتریک ریلی و مایکل شاپ شاپر تهیه شده است که جزئیات هر جلسه در جدول زیر آمده است. جدول1:رئوس مطالب عنوان شده طی 12 جلسه آموزش گروهی مدیریت خشم بر اساس رویکرد شناختی- رفتاری جلسه ها هدف و فعالیت های هر جلسه اول قوانین گروه، پیامد ها و نتایج، باور های غلط درباره خشم، راهبردهایی برای کنترل خشم، معرفی شرکت کنندگان و اندازه گیری خشم. دوم وقایع آغازگر خشم، نشانه های خشم و ارزیابی سوم برنامه کنترل خشم، آرمیدگی از طریق تنفس و تکلیف منزل چهارم آموزش چرخه پرخاشگری، آرمیدگی پیشرونده عضلانی و تکلیف منزل پنجم مدل A-B-C-D، توقف فکر و تکلیف منزل ششم مرور مفاهیم آموخته شده و تکلیف منزل هفتم آموزش جرأت ورزی، مدل حل تعارض و تکلیف منزل(1) هشتمآموزش جرأت ورزی، مدل حل تعارض و تکلیف منزل(2) نهم خشم و خانواده و تکلیف منزل(1) دهم خشم و خانواده و تکلیف منزل(2) یازدهم مرور مفاهیم آموخته شده، ایفای نقش و تکلیف منزل دوازدهم مرور مفاهیم آموخته شده، ایفای نقش و جمع بندی. پروتکل درمانی مدیریت خشم جلسه اول: در جلسه اول، اهداف و بررسی اجمالی، قوانین گروه، چارچوب مفهومی و منطق درمان مدیریت خشم ارائه می شود. بیشتر زمان این جلسه صرف ارائه ی اطلاعات مفهومی و بررسی این موضوع می شود که آیا اعضای گروه متوجه این اطلاعات شده اند یا خیر. سپس رهبر گروه به اعضای گروه تمرینات مقدماتی می دهد و به معرفی سنجش خشم می پردازد. اهداف و بررسی اجمالی: هدف گروه مدیریت خشم شامل این موارد می باشد:یادگیری مدیریت خشم، متوقف نمودن خشونت یا تهدید به خشونت، ایجاد خودکنترلی بر روی افکار و اعمال و تأیید یا بازخورد گرفتن از دیگران قوانین گروه: امنیت گروه- نباید هیچ گونه تهدید یا خشونتی به سمت درمانگر و سایر اعضای گروه صورت گیرد؛رازداری- اعضای گروه نباید آنچه را که در طی جلسات گروهی مطرح می شود، خارج از جلسه تعریف کنند. با این وجود استثنائاتی برای رازدری وجود دارد که به تفصیل باز می شود؛ تکلیف منزل- هر هفته تکالیف مختصری به اعضای گروه داده می شود. تکالیف منزل فرصتی را برای تثبیت و ارتقای مهارت های مدیریت خشم را فراهم می آورد؛ غیبت بیش از حد- اعضا باید عدم حضور خود را به رهبر گروه اطلاع دهند و این غیبت حداکثر می تواند 3 جلسه از 12 باشد؛ وقفه- رهبر گروه حق درخواست وقفه را دارد. اگر خشم یکی از اعضا به حد غیرقابل کنترلی رسید، از فرد خواسته می شود صحبت درباره آن موضوع را متوقف کند. و اگر خشم در حدی بود که فرد نمی تواند سر جایش بنشیند از او خواسته میشود 5 تا 10 دقیقه گروه را ترک کند. مسئله خشم: برخی تعاریف عملیاتی؛ به معنای عام خشم احساس یا هیجانی است که دامنه آن از ناراحتی کم تا غضب شدید ادامه دارد. خشم پاسخ طبیعی به موقعیت هایی است که ما آن را تهدید کننده تلقی می کنیم، تهدیدی برای نزدیکانمان ایجاد می شود و یا در رسیدن به اهدافمان ناکام می شویم. زمانی که خشمگین می شویم، صبر خود را از دست می دهیم و به صورت تکانشی، پرخاشگرانه و با خشونت رفتار می کنیم. مردم اغلب خشم و پرخاشگری و خصومت را با هم اشتباه می کنند، پرخاشگری رفتاری است که هدفش آسیب رساندن به فرد دیگری است(کلامی، فیزیکی یا تهدید)، در حالی که خشم یک هیجان است و لزوما موجب پرخاشگری نمی شود.خصومت به مجموعه پیچیده ای از نگرش ها و قضاوت ها اشاره دارد که رفتارهای پرخاشگرانه را برمی انگیزاند، در حالی که خشم یک هیجان و پرخاشگری یک رفتار است، خصومت نگرشی است که موجب تنفر و ارزیابی منفی از دیگران می شود. چه زمانی خشم به عنوان یک مشکل تلقی می شود؟ خشم هنگامی که در حد شدید، با فراوانی بالا و به شیوه ای نامناسب ابراز شود به عنوان یک مشکل تلقی می شود. احساس خشم در حد شدید و با فراوانی بالا، فشار جسمی زیادی بر بدن وارد می کند. خشم طولانی مدت و مکرر موجب فعال تر شدن بخش اتونومی سیستم عصبی می شود. در نتیجه فشار خون و ضربان قلب افزایش خواهد یافت. این مسأله در طولانی مدت مشکلات مختلفی از جمله پیش برانگیختگی، بیماری قلبی و تضعیف کارایی سیستم ایمنی را به همراه خواهد آورد. بنابراین، از منظر سلامتی، دوری از بیماری جسمی انگیزه ای برای کنترل خشم است. از سوی دیگر، خشونت و پرخاشگری ناشی از خشم پیامدهای قانونی و اجتماعی فراوانی را در پی دارد که عبارتند از: توقیف و زندانی شدن، آسیب فیزیکی، انتقام، از دست دادن شخص مورد علاقه، احساس گناه، شرم یا پشیمانی، عدم اعتماد نسبت به فرد پرخاشگر، ترس، رنجش، بیزاری و بیگانگی اعضای خانواده و ... پیامدها و نتایج: ابراز نامناسب خشم در ابتدا، پیامدهای «ظاهری» بسیاری را به دنبال دارد. این پیامدهای ظاهری شامل کنترل دیگران، تهدید و ترساندن آنها و گرفتن توافق ایشان و همچنین رسیدن به احساس بهتر درنتیجه تخلیه تنش ها، اما پیامدهای منفی طولانی مدت این رفتارها به مراتب بیشتر از منافع کوتاه مدت آنهاست.( برای مثال پدری که به تهدید و خشونت فرزندش را به کاری مجبور می کند، به ظاهر و در کوتاه مدت به اهداف خویش رسیده است ولی در بلند مدت تنفر و دوری عاطفی را فرزندش را مشاهده خواهد کرد.) باورهای غلط درباره خشم: باور اول، خشم موروثی است. این مطلب کاملا غلط است. پژوهش ها نشان داده اند که مردم با خشم و مجموعه های خاصی از شیوه اجرای خشم به دنیا نمی آیند، بلکه ابراز خشم حاصل یادگیری است و بر همین اساس، راه های مناسب ابراز خشم نیز می تواند آموخته شود؛ باور دوم، دومین باور اشتباه این است که خشم به صورت خودکار موجب پرخاشگری می شود. نخیر، خشم لزوما موجب پرخاشگری نمی شود. در واقع مدیریت مؤثر خشم شامل کنترل تدریجی خشم از طریق یادگیری مهارت های جرئت ورزی، تغییر خودکلامیمنفی، تغییر باورهای غیرعقلانی و به کار بردن طیفی از راهبردهای رفتاری است؛ باور سوم، مردم برای به دست آوردن مطالبات خود باید پرخاشگر باشند. دلیل این اشتباه رایج آن است که بیشتر مردم جرئت ورزی را با پرخاشگری اشتباه می گیرند.( برای مثال، اگر دوست شما بارها در ملاقات با شما تأخیر کرده است و به این دلیل شما را خشمگین نموده است، شما می توانید به جای مورد خطاب قرار دادن وی با کلمات زشت و داد و فریاد زدن بر سر وی، رفتار جرئت ورزانه انجام دهیم. که شیوه جرئت مندانه این موقعیت می تواند این جمله باشد که «وقتی شما دیر به قرار ملاقات می آیید من ناراحت می شوم. از شما می خواهم که سر وقت بیایید»)؛ باور چهارم، برون ریزی خشم اغلب مطلوب است. برای سال ها، باور رایج در میان تعداد زیادی از متخصصین سلامت روان و عامه مردم این بود که ابراز پرخاشگری خشم از قبیل، داد و فریاد کردن یا مشت زدن به بالش، اثرات درمانی دارد. با این وجود مطالعات نشان داده است که بروز پرخاشگری باعث بالا رفتن سطح خشم افراد می شود. خشم به عنوان یک پاسخ همیشگی: وقتی که خشم بارها به شیوه پرخاشگرانه بروز یابد، ممکن است به عادتی ناسازگارانه تبدیل شود و موجب پیامدهای منفی شود. بنا به تعریف، عادات بارها و بارها، بدون فکر کردن، انجام می شود و تبدیل به پاسخی همیشگی می شود. این افراد برای حل مشکلات خویش به پرخاشگری روی می آورند و به پیامدهای منفی ناشی از آن و همچنین اثرات نامناسب آن بر روی اطرافیان خود فکر نمی کنند. قطع عادت خشم: آگاه شدن از خشم. برای از بین بردن عادت خشم، باید نسبت به وقایع، شرایط و رفتار دیگران که موجب آغاز خشم شما می شود، آگاهی یابید. این آگاهی شامل شناخت پیامدهای منفی ناشی از خشم نیز می شود.( مثال: صف سوپر مارکت). راهبرهایی برای کنترل خشم: برای مدیریت مؤثر خشم، علاوه بر آگاهی از آن، نیاز به استفاده از برخی راهبرها دارید. این راهبردها قبل از برافروختگی و از دست دادن کنترل می توانند خشم را متوقف کنند. که این راهبردهای مؤثر شامل راهبردهای آنی و همچنین راهبردهای پیشگیرانه می باشند.راهبردهای آنی شامل ایجاد وقفه، تمرین تنفس عمیق و توقف فکر است.راهبردهای پیشگیرانه شامل به کار بردن تمرین و تغییر باورهای غیر عقلانی (بازسازی شناختی) است اندازه گیری خشم: یادگیری ارزیابی خشم راهبردی است که باعث افزایش آگاهی فرد از خشم می شود. بدین منظور از «مقیاس اندازه گیری خشم» استفاده می کنیم. در این مقیاس 1 به معنای نبود خشم و 10 به معنای خشم زیاد، از دست دادن کنترل و تجربه پیامدهای منفی است. و نمرات بین 1 تا 10 احساسات خشم بین این دو طیف را نشان می دهند. افزایش خشم تدریجی است از 1 شروع می شود و کم کم به سطح بالا می رسد.باید مهارت های مقابله ای را به فرد آموزش دهیم تا بتواند از افزایش خشم خود به نمره 10 جلوگیری کند. جلسه دوم در جلسه حاضر، به اعضای گروه آموخته می شود که چگونه دوره خشم خود را تحلیل نمایند و پیشامدها و نشانه های شروع خشم را شناسایی کنند. در آغاز جلسه تکلیف مربوط به جلسه گذشته بررسی می شود و در ادامه جلسه نیز درمورد پیشاینده و نشانه های خشم صحبت می شود. پس از ارزیابی، از اعضا می خواهیم وقایع خاص برانگیزاننده خشم خود را فهرست کنند. به آنها کمک می کنیم تا بین وقایع و تعبیرشان از وقایع تمایز قائل شوند. وقایع به واقعیت ها اشاره دارند. تعبیر وقایع به افکار، قضاوت های ارزشی یا درک وقایع اشاره دارد. در پایان، طبقه بندی نشانه های خشم را بیان می کنیم و پس از توصیف هر یک از طبقات، از اعضای گروه می خواهیم تا مثال هایی بزنند. تأکید بر این نکته مهم است که نشانه ها در مورد هر فردی متفاوت است و در نتیجه هر یک از اغضا باید نشانه های تشدید خشم خود را شناسایی کنند. وقایع برانگیزاننده خشم: آنچه خشم شما را برمی انگیزد واقعه ای است که رخ می دهد. برای مثال، ممکن است هنگام دیر کردن اتوبوس یا زمانی که در صف بقالی منتطر ایستاده اید، خشمگین شوید. نشانه های خشم: نشانه هایی است که در پاسخ به واقعه ی برانگیزاننده خشم اتفاق می افتند. این نشانه ها، به عنوان علائم خطری برای آغاز خشم هستند و به چهار دسته تقسیم می شوند: نشانه های جسمانی، رفتاری، هیجانی و شناختی.نشانه های جسمانی- نشانه های جسمانی شامل تغییراتی هستند که به هنگام خشم در بدن ما رخ می دهند. برای مثال، تندتر شدن ضربان قلب، تعرق، سرخ شدن صورت؛ نشانه های رفتاری- این نشانه ها شامل رفتارهایی می شوند که هنگام خشمگین شدن نشان می دهیم و توسط افرا دور و بر ما قابل مشاهده است. به عنوان مثال، مشت خود را فشا می دهیم، قدم میزنیم؛ نشانه های هیجانی- نشانه های هیجانی شامل احساساتی هستند که همراه با خشم رخ میدهند. برایی مثال، احساس طرد، ترس و جدایی، گناه و...این نوع از احساسات ، احساسات اولیه یا بنیادینی هستند که در پس خشم ما قرار دارند و در گروه حاضر خشم را به عنوان هیجان ثانویه برای این احساسات اولیه در نظر خواهیم گرفت؛ نشانه های شناختی- نشانه ای شناختی به افکاری اشاره دارند که در پاسخ به وقایع برانگیزاننده خشم نمایان می شوند. هنگامی که افراد خشمگین می شوند ممکن است وقایع را به شیوه خاصی تفسیر کنند. برای مثال، ممکن است نظر دیگران را انتقاد و رفتار دیگران را اهانت آمیز تلقی کنند. این تفسیر اشتباه «خودکلامی» است و باورهای ما در مورد جهان، مردم، مکان و چیزها را منعکس می کند. ارزیابی: از اعضای گروه می خواهیم که وقایع برانگیزاننده خشم خود، نشانه های مرتبط با خشم و راهبردهای مقابله با این وقایع را شناسایی کنند. تکلیف منزل: از اعضای گروه می خواهیم که بالاترین سطح خشم خود را در طول هفته آتی ارزیابی کند، برانگیزاننده و نشانگان خشم را فهرست کند و نمره خود در مقیاس خشم را بنویسد و در جلسه بعد ارائه دهد. جلسه سوم در این جلسه ، به اعضای گروه راهبردهای شناختی- رفتاری را برای کنترل خشمشان آموزش می دهیم. این برنامه شامل راهبردهای آنی (در موقعیت هایی که خشم به سرعت شدت پیدا می کند) و راهبردهای پیشگیرانه (برای مقابله با شدت خشم قبل از شروع آن)می باشد. اعضا را در به کاربردن راهبردهایی که برایشان مناسب و راحت تر است، تشویق کنیم. همچنین اعضای گروه جهت ارزیابی تأثیر راهبردهای مدیریت خشم، باید از دوستان آشنایان خود بازخورد دریافت کنند و این راهبردها را شفاف سازی و تقویت مجدد کنند. علاوه بر کمک به اعضای گروه جهت تهیه برنامه کنترل خشم، جلسه را با فعالیت ارزیابی آغاز و با تمرین تنفس به عنوان شکلی از آموزش آرمیدگی به پایان می بریم. برنامه کنترل خشم: در این جلسه چگونگی تهیه یک برنامه کنترل خشم و استفاده از راهبردهای ویژه از جمله وقفه و آرمیدگی را آموزش می دهیم. کار اساسی در تهیه برنامه کنترل خشم، امتحان نمودن راهبرهای مختلف و یافتن تکنیک های کنترل خشم است که در مورد شما کارایی بهتری دارد. برنامه کنترل خشم همچون جعبه ابزاری است که هر یک از راهبردهای موجود در آن به عنوان یک ابزار شناخته می شود. اصلی ترین برنامه توصیه شده برای گنجاندن در برنامه کنترل هر فردی راهبرد وقفه است. وقفه غیررسمی صرفا متوقف نمودن بحث برانگیزاننده خشم است و وقفه رسمی شامل روابط با سایر افراد است که هر یک از طرفین درگیر می تواند تقاضای وقفه کند، صحبت را به تعویق اندازد و حتی موقعیت را ترک کند. همچنین وقفه اگر در کنار سایر راهبرده به کار گرفته شود می تواند سودمندتر هم بشود. برای مثال می توانید پس از وقفه قدم بزنید یا با دوست صمیمی خود تماس بگیرید. راهبرد مؤثر دیگری که بسیاری از افراد مورد استفاده قرار می دهند، صحبت درباره احساسات خودبا یک دوست حامی است که هرگز موجب عصبانیت ما نشده است. هدف طولانی مدت مدیریت خشم، تهیه مجموعه ای از راهبردهاست که می توانید به منظور مقابله با وقایع برانگیزاننده خشم از آنها استفاده کنید که در جلسات آتی فهرست کاملی از راهبردها مطرح می شود. جلسه حاضر را با تمرین تنفس عمیق به عنوان یک تکنیک آرمیدگی به پایان می رسانیم و در جلسه چهارم، آرمیدگی پیشرونده عضلات را به عنوان نوع ثانویه از تکنیک آرمیدگی تمرین خواهیم نمود. جلسه چهارم در این جلسه، دوره پرخاشگری و آرمیدگی پیشرونده عضلات آموزش داده می شود. مانند جلسه قبل ابتدا ارزیابی می کنیم. سپس دوره سه مرحله ای پرخاشگری را که شامل شروع، برون ریزی و پس برون ریزی است معرفی می کنیم. معرفی وره پرخاشگری به عنوان چارچوبی که مفاهیم سنجش خشم، نشانه های خشم و برنامه های کنترل خشم را در هم می آمیزد، به کار می رود.جلسه را با آرمیدگی پیشرونده عضلانی به پایان می بریم. ارزیابی: هر یک از اعضا بالاترین خشم خود را که در هفته گزشته تجربه کرده اند، بیان می کنند. نشانه های خشم را مطرح می کنند و به کمک اعضا طبقه بندی می کنند و راهبردهایی را که استفاده کرده اند مرور می کنیم. در مورد تمرین تنفس عمیق هم صحبت می شود. دوره پرخاشگری: در این فرایند، مرحله شروع شامل نشانه های آغاز خشم است (جسمانی، شناختی، هیجانی و رفتاری) که این نشانه ها آلارم و هشدار رسیدن خشم به مقیاس بالا هستند. اگر راهبردهای مؤثر مدیریت خشم مورد استفاه قرار نگیرد به دنبال این مرحله، مرحله برون ریزی آغاز می شود که شامل تخلیه غیرقابل کنترل مانند پرخاشگری کلامی و فیزیکی است و تجربه عدد 10 در مقیاس خشم است. مرحله سوم مرحله پس برون ریزی است که فرد پیامدهای منفی تاشی از پرخاشگری کلامی و فیزیکی را تجربه می کند.مانند دستگیر شد، اخراج شدن، شرم و طرد شدن از سوی دوستان و خانواده. فراوانی، شدت و مدت خشم در دوره پرخاشگری بین افراد مختلف، متفاوت است. مرحله برون ریزی خشم مساوی با نجربه نمره 10 در مقیاس خشم است بنابراین مهمترین هدف دورنگاه داشتن فرد از رسیدن به این مرحله است. به عبارت دیگر توجه به نشانه های خشم موجب آگاهی نسبت به خشم و جلوگیری از رسیدن به مرحله برون ریزی خشم و در نتیجه تجربه نکردن مرحله پس برون ریزی است و اینگونه دوره پرخاشگری را متوقف می کنید. در پایان این جلسه آرمیدگی پیشرونده عضلات را آموزش می دهیم و از اعضا می خواهیم که آن را تکرار و تمرین کنند. همچنین تکلیف منزل را ارائه می دهیم که از اعضای گروه می خواهیم بالاترین سطح خشم خود را در مقیاس خشم ثبت و ارزیابی کنند و برانگیزاننده، نشانه ها و راهبردهای مقابله با آن را یادداشت کنند و هر روز، دوره پرخاشگری را مرور کنند و آرمیدگی پیشرونده عضلات را تمرین کنند. جلسه پنجم در این جلسه مدلA-B-C-D و تکنیک توقف فکر آموزش داده می شود. بازسازی شناختی، تکنیک پیشرفته مدیریت خشم است و نیازمند این است که اعضای گروه، فرایندهای فکریشان را بررسی کرده و تغییر دهند. به اعضای گروه با هر سطح آمادگی کمک کنیم تا بفهمند که باورهای غیرمنطقی چگونه خشم را تداوم می دهند و چگونه اصلاح این باورها مانع شروع خشم می شود. همچنین در مورد توقف فکر صحبت می شود. البته که این تکنیک به آسانی قابل پذیرش و یادگیری است چرا که با توقف فکر است که به باورهای خاصی مجال داده نمی شود که خشم و درنتیجه برون ریزی و نمره 10 در مقیاس خشم را تجربه کنند. ارزیابی: از اعضای گروه می خواهیم بالاترین سطح خشم خود را در مقیاس خشم که طی عفته گذشته به ان رسیده اند، گزارش دهند. از آنها می خواهیم که وقایع برانگیزاننده خشم خود را توصیف کنند و به آنها در شناسایی و طبقه بندی نشانه ها کمک می کنیم. همچنین بررسی کنیم که هر عضو از کدام راهبرد برای کنترل خشم استفاده کرده است و اینکه آیا آرمیدگی پیشرونده عضلات را تمرین کرده انند؟ مدل A-B-C-D: این مدل درمانی البرت الیس می باشد که مدل عقلانی-هیجانی هم نامیده می شود. A برای واقعه فعال ساز به کار می رود، چیزی که ما به آن واقعه «حساس» می گوییم. B نشانگر باورهای افراد در مورد وقایع فعال ساز است. الیس بیان میکند که این خود وقایع نیستند که احساساتی از قبیل خشم را ایجاد می کنند، بلکه تفسیر و باور ما در مورد آن وقایع باعث ایجاد خشم می شود. C اشاره به پیامدهای هیجانی وقایع دارد. بر اساس نظرات الیس و سایر نظرات شناختی-رفتاری، افراد خشمگین درگیر مکالمه درونی به نام «خودکلامی» هستند. این خودکلامی و باورهای زیربنایی خشم، اغلب شامل اشکالی از «باید» و «حتما» می شوند. در رویکرد الیس، در مرحله D باورهای غیرعقلانی شناسایی و به چالش و مجادله کشیده می شوند. مثال: همه باید مرا دوست داشته باشند، همه باید با انصاف با من برخورد کنند. توقف فکر: در این رویکرد، اعضا به سادگی به خود می گویند، افکار برانگیزاننده خشم را متوقف کن یا اینکه اگر به این شیوه فکر کنم دچار دردسر می شوم بنابراین«stop please». تکلیف منزل: از اعضا می خواهیم مدل الیس، توقف فکر و راهبردهای مؤثر خود را در مورد باورهای غیرمنطقی و بالاترین سطح خشم خود در طول هفته آتی تمرین کنند و جلسه بعد گزارش دهند. جلسه ششم در این جلسه، مفاهیم اساسی مدیریت خشم را که در جلسات گذشته ارائه شده است، خلاصه وار بیان می کنیم. باید توجه ویژه ای به توضیح و مرور مفاهیمی از قبیل سنجش خشم، نشانه های خشم، برنامه های کنترل خشم، دوره پرخاشگری و بازسازی شناختی شود. همچنین تلاش اعضا برای تهیه برنامه های کنترل خشم و ایجاد توازن بین راهبرهای شناختی، رفتاری، آنی و پیشگیرانه را مورد حمایت و تشویق قرار می دهیم. ارزیای: از اعضای گروه می خواهیم، بالاترین سطح خشم مربوط به هفته گذشته خود را گزارش دهند. اطمینان حاصل کنیم که آنها نمره 10 را به موقعیت هایی اختصاص می دهند که در آن کنترل خشم خود را از دست می دهند و پیامدهای منفی را تجربه کرده اند. آنها وقایع برانگیزاننده خشم خود را توصیف می کنند و ما در شناسایی و طبقه بندی نشانه هایی که در پاسخ به واقعه برانگیزاننده رخ داده کمک می کنیم. گزارش تکلیف A-B-C-D را دریافت می کنیم و بازسازی شناختی و توقف فکر را به توجه به واقعه فعال کننده هر عضو، اجرا می کنیم و در نهایت بررسی مختصری از برنامه کنترل خشم به آنها ارائه می دهیم. در ادامه به اعضا می گوییم که این جلسه صرف مرور مفاهیم و آموزش های مفاهیم مربوط به جلسات گذشته می شود. ما هر یک از مفاهیم را مرور می کنیم و به سؤالات و ابهامات شما پاسخ می دهیم . تکلیف منزل: از اعضا می خواهیم بالاترین سطح خشم مربوط به هفته آتی خود را ارزیابی و ثبت کنند و وقایع آغازگر خشم، نشانه های مرتبط و راهبرد های مورد استفاده در پاسخ به این وقایع را شناسایی کنند و همچنان تلاش کنند که برنامه کنترل خشم مربوط به خود را تکمیل کنند. جلسه هفتم و هشتم این جلسات به این دلیل ترکیب شده اند که برای آموزش مناسب جرئت ورزی، پرخاشگری، انفعال و مدل حل تعارض بیش از یک جلسه نیاز است. جرئت ورزی مهارتی اساسی برای تعاملات بین فردی و مدیریت خشم است که گروه، 2هفته بر روی این مهارت تمرین خواهد کرد. در این جلسات مفاهیم جرئت ورزی، پرخاشگری، انفعال و مدل حل تعارض تعریف می شود. مدل حل تعارض راهبردی جرئت مندانه برای حل تعارض با دیگران است که اگر به خوبی اجرا شود، امکان آغاز خشم را به حداقل می رساند. پاسخ های منفعلانه و پرخاشگرانه ارثی نیست و یادگرفته شده است، بنابراین پاسخ های جرئت مندانه و استفاده از مدل حل تعارض قابل یادگیری است ارزیابی: سطح بالای خشم اعضا در طول هفته گذشته را بررسی می کنیم و به برانگیزانندها، نشانگان و راهبردها ی هر عضو توجه می کنیم و با سایر اعضا به اشتراک می گذاریم و همچنین از اعضا می خواهیم پیشرفت خود را در تهیه برنامه کنترل خشمگزارش دهند. آموزش جرئت ورزی: جرئت ورزی شامل مجموعه ای از مهارت ها و رفتارها است که یادگیری و تسلط بر آنها نیاز به زمان و تمرین دارد. در این گروه ما بر روی جنبه مهم آموزش جرئت ورزی، یعنی حل تعارض، کار خواهیم کرد. بسیاری از تعارضات بین فردی زمانی رخ می دهد که شما فکر می کنید حقتان ضایع شده است. ما می توانیم بدون دادن پاسخ پرخاشگرانه این تعارضات را حل کنیم که چاره آن استفاده از مدل حل تعارض است. اولین واکنش هنگامی که شخص دیگری حقتان را ضایع می کند این است که آن را تلافی کنید و پیام مهم پرخاشگری این اسن که باورها، احساسات و افکار من مهم و احساسلات، افکار و باورهای شما، بی اهمیت و غیرمنطقی است. شیوه جایگزین برای رفتار پرخاشگانه، رفتار منفعلانه یا غیرجرئت ورزانه هست. عمل به این شیوه نامطلوب است ، زیرا اجازه می دهد حقوق ما ضایع شود. در واقع پیام اصلی انفعال این است که احساسات، افکار و باورهای شما اهمییت دارد. با این تفاسیر از منظر مدیریت خشم، بهترین راه برخورد با شخصی که حقوق شما را تضییع کرده رفتار جرئت ورزانه هست. رفتار جرئت ورزانه شامل، دفاع از حقوق خود به شیوه ای محترمانه در برابر دیگران است. پیام اصلی جرئت ورزی این است که افکار و باورها و احساسات من مهم هستند و احساسات، افکار و باورهای شما هم به همان نسبت اهمیت دارند. با استفاده ای این رفتار جرئت ورزانه هست که می توانید بدون اینکه از پیامدهای منفی مرتبط با پرخاشگری و یا رفتار منفعلانه و غیر جرئت ورزانه رنج ببرید، احساسات،افکار و باورهای خود را نسبت به شخصی که حقوق شما را ضایع نموده است ابراز کنید. به طور خلاصه پرخاشگری شامل ابراز احساسات، افکار و باوره به شیوه نامناسب و نامحترمانه است در حالی که جرئت ورزی شامل دفاع از حقوق خود و ابراز احساسات، باورها و افکار به شیوه ای صادقانه، مستقیم ومناسب است که موجب نقض حقوق دیگران یا بی احترامی به آنها نمی شود. مدل حل تعارض: یکی از روش های رفتار جرئت مندانه، استفاده از مدل حل تعارض است که شامل پنج گام ساده است. گام اول شامل، شناسایی مشکلی است که موجب تعارض شده است(مثلا مشکل دیر کردن دوستم است). گام دوم، شامل شناسایی احساسات مرتبط با تعارض است(احساس رنجش و ناامیدی). گام سوم، شامل شناسایی پیامد مشکلی است که ایجاد تعارض کرده است(دیر رسیدن شما به کلاس). گام چهارم، شامل تصمیم گیری درمورد این مهم است که آیا این تعارض آنقدره مهم هست که برای حل کردنش اقدام بکنم؟یا اینکه بهتر است پشم پوشی کنم(مثلا مهم است) و در نهایت گام پنجم، حل تعارض است. در گام پنجم، برنامه طرف مقابل بررسی می شود که چرا او این رفتار را انجام داده و یا آن حرف را زده است که تعارض ایجاد شده است؟(متوجه می شوم که دوستم درگیر موضوع مهمی بوده یا زمان لازم برای به موقع رسیدن را نداشته است).مدل حل تعارض حتی زمانی که تعارضات حل نمی شود باز هم مهم است، چرا که رفتار به شیوه جرئت مندانه به جای رفتار پرخاشگرانه یا منفعلانه، احساس خوبی را در ما ایجاد می کند.(برای مثال، اگر شما تصمیم بگیرید دیگر دنبال دوستتان برای مدرسه رفتن نروید، این کار را با علم به اینکه در ابتدا برای حل تعارض به شیوه ای جرئت مندانه تلاش نموده اید انجام می دهید). تکلیف منزل: از اعضا می خواهیم بالاترین سطح خشم خود در طی هفته آتی را ثبت کنند و وقایع آغازگر خشم،نشانه های مرتبط با برانگیزاننده خشم و راهبردهای مورد استفاده برای مدیریت خشم در پاسخ به این وقایع را شناسایی کنند. به علاوه از آنها می خواهیمتعاریف جرئت ورزی، پرخاشگری و انفعال را مرور کنند و طی هفته آینده روزی یک بار از مدل حل تعارض استفاده کنند. و به آنها یاداوری کنیم به تکمیل برنامه کنترل خشم خود ادامه دهند. جلسه نهم و دهم جلسات نهم ودهم به اعضای گروه کمک می کند تا با در نظر گرفتن تعاملاتی که با والدین و سایرین داشته اند، به فهم بهتری از خشم خود برسند. به آنها کمک کنید تا متوجه شوند چگونه تعاملات گذشته، رفتار، افکار، احساسات و نگرش های کنونی آنها را متأثر ساخته است . و همچنین متوجه این قضیه شوند که اکنون چگونه با دیگران همچون والدینشان برخورد می کنند. در واقع ارتباط تاریخچه یادگیری آنها را با الگوهای رفتار کنونیشان یاداوری می کنیم. ممکن است در مواردی الگوهای ارتباطی خانواده در گذشته، خاطرات بغرنج و دردناکی را یاداوری می کند، لازم است در چنین مواقعی بگوییم لازم نیست فعلا در این خصوص جوابی بدهند و بهتر است آن را بعدا در جلسات فردی پیگیری کنند. ارزیابی: گزارش بالاترین سطح خشم اعضا در هفته گذشته را بررسی می کنیم و برانگیزاننده، نشانگان و راهبردهای هر فرد را مورد بحث قرار می دهیم و در شناسایی و طبقه بندی هر چه بهتر به آنها کمک می کنیم. همچنین از آنها می خواهیم استفاده از مدل حل تعارض و پیشرفت در تکمیل برنامه کنترل خشم خود را گزارش دهند. خشم و خانواده: در این جلسات اعضای گروه پی می برند که چگونه شیوه ی ابراز خشم و سایر هیجاناتشان شبیه شیوه ابراز والدین است. تعاملات با والدین، قویا رفتار، افکار، احساسات و نگرش های ما را متأثر می کند. برای اینکه اعضا به خوبی متوجه موضوع جلسه شوند، یک سری سؤالات مربوط به والدین و خانواده پرسیده می شود(توجه کنید که زیاد وارد جزئیات نشویم).1. خانواده خود را توصیف کنید. آیا با هر دو والد زندگی می کنید؟ آیا خواهر یا برادری دارید؟ کجا بزرگ شده اید؟ 2. خشم به چه شکلی در خانواده شما ابراز می شود؟ پدر، مادر و سایر اعضای خانواده چگونه خشم خود را ابراز می کنند؟ 3. هیجانات دیگر از قبیل شادی و ناراحتی، چگونه در خانواده شما ابراز می شود؟ آیا به کرات احساس هیجان صمیمانه داشته اید؟ 4. آیا هیجانات مثبت در روزهای تولد یا تعطیلات ابراز می شود؟ ناکامی شما بازداری می شود؟ 5. توسط چه کسی و چگونه تنبیه می شدید؟ 6. نقش شما در خانواده چه بود؟ قهرمان، ناجی، قربانی یا بلاگردان؟ 7. کدام یک از رفتارها، افکار، احساسات و نگرش های کنونی شما مشابه والدینتان است؟ اگر این رفتارها را کنار بگذارید چه اتفاقی می افتد؟ تکلیف منزل: از اعضای گروه می خواهیم، بالاترین سطح خشم خود را در طول هفته آتی، ارزیابی و ثبت کنند. از آنها می خواهیم که وقایع آغازگر خشم، نشانگان مرتبط و راهبردهای مورد استفاده در پاسخ به این وقایع را شناسایی کنند. و اینکه به تکمیل برنامه کنترل خشم خود ادامه دهند. جلسه یازدهم در این جلسه، مفاهیم اساسی مدیریت خشم را که در جلسات گذشته ارائه شده است، به صورت اجمالی مرور می کنیم. باید توجه ویژه ای به توضیح و مرور مفاهیمی از قبیل سنجش خشم، نشانه های خشم، برنامه های کنترل خشم، دوره پرخاشگری و بازسازی شناختی شود. همچنین تلاش اعضا برای تهیه برنامه های کنترل خشم و ایجاد توازن بین راهبرهای شناختی، رفتاری، آنی و پیشگیرانه را مورد حمایت و تشویق قرار می دهیم. ارزیای: از اعضای گروه می خواهیم، بالاترین سطح خشم مربوط به هفته گذشته خود را گزارش دهند. اطمینان حاصل کنیم که آنها نمره 10 را به موقعیت هایی اختصاص می دهند که در آن کنترل خشم خود را از دست می دهند و پیامدهای منفی را تجربه کرده اند. آنها وقایع برانگیزاننده خشم خود را توصیف می کنند و ما در شناسایی و طبقه بندی نشانه هایی که در پاسخ به واقعه برانگیزاننده رخ داده کمک می کنیم. همچنین ازاعضای گروه می خواهیم پیشرفت خود را درتهیه برنامه های کنترل خشم گزارش دهند. این جلسه، شامل دومین جلسه مروری درمان مدیریت خشم است. مفاهیم مرور می شوند و به هر سؤالی که داشته باشند پاسخ می دهیم و برداشت اعضا را از مفاهیم مدیریت خشم جویا می شویم. تکلیف منزل: از اعضای گروه می خواهیم، بالاترین سطح خشم خود را در طول هفته آتی، ارزیابی و ثبت کنند. از آنها می خواهیم که وقایع آغازگر خشم، نشانگان مرتبط و راهبردهای مورد استفاده در پاسخ به این وقایع را شناسایی کنند. همچنین از اعضا می خواهیم برنامه کنترل خشم خود را در آخرین جلسه که هفته بعد برگزار می شود گزارش دهند. جلسه دوازدهم در آخرین جلسه، اعضای گروه، برنامه های کنترل خشم خود را مرور می کنند، اجزای مشاوره ی گروهی را از لحاظ سودمندی درجه بندی می کنند و تمرین پایانی را تکمیل می کنند.برنامه های کنترل خشم را به منظور بررسی توازن بین راهبردهای شناختی، رفتاری، آنی و پیشگیرانه مرور می کنند. در صورت نیاز بازخورد سازنده ارائه می دهند. به اعضای گروه به خاطر به پایان رساندن درمان مدیریت خشم تبریک می گوییم و به هر یک از اعضا مدرک گذراندن این دورره را طرف مدرسه یا اداره آموزش و پرورش، اعطا می کنیم. جمع بندی: برای حسن ختام و جمع بندی جلسات، می توانیم این سؤالات را از گروه بپرسیم و راجب آنها صحبت کنیم.1. چه چیزهایی در مورد مدیریت خشم یاد گرفتید؟2. راهبردهای مدیریت خشم موجود در برنامه کنترل خشم خود را فهرست کنید. چگونه می توانیم این راهبردها را به منظور مدیریت بهتر خشم به کار ببرید؟ 3. به چه شیوه ای می توانید مهارت های مدیریت خشم خود را بالا ببرید؟ آیا موارد خاصی وجود دارد که نیاز به اصلاح داشته باشد؟ با عرض تبریک و آرزوی موفقیت برای شماگواهی اتمام دوره آموزش گروهی مدیریت خشماینجانب ........................فرزند................دوره آموزش گروهی مدیریت خشم را در مدرسه...................با موفقیت به اتمام رساندم.مشاور:مدیر دبیرستان:مدیر آموزش و پرورش: